Song ngữ (tiếng Anh: bilingual) nghĩa là chỉ người sử dụng thông thạo hai thứ tiếng để giao tiếp.
Ứng dụng đọc báo song ngữ trên điện thoại
Để việc học tiếng Anh trở nên dễ dàng hơn, người học cũng có thể cài đặt một số ứng dụng tích hợp đọc báo và từ điển trên điện thoại của mình. Một ứng dụng hữu ích có thể kể đến là 4English với giao diện đơn giản mà vẫn giúp người dùng học được cùng lúc 4 kỹ năng Nghe, Nói, Đọc, Viết ở hai ngôn ngữ tiếng Anh và tiếng Việt.
Chuyên mục Tin mới của ứng dụng 4English. Nguồn: https://4englishapp.com/.
Hiện nay, phần Tin tức của ứng dụng này đã và đang đăng tải lại các bài báo từ những trang tin lớn như CBC, The New York Times, CNBC,… Mỗi khi có từ mới cần tra, người học chỉ cần nhấn vào từ đó và 4English sẽ cung cấp đầy đủ nghĩa tiếng Anh và nghĩa Việt của từ, đồng thời cũng hỗ trợ người học so sánh cách giải thích từ nhiều từ điển khác nhau.
Qua bài viết này, tác giả đã giới thiệu cho người đọc về những lợi ích và hạn chế đi kèm với cách học Đọc bằng phương pháp dịch song ngữ Anh-Việt. Nhìn chung, dịch song ngữ là một quá trình tốn nhiều thời gian, công sức và sẽ đòi hỏi sự kiên trì từ người học ngôn ngữ. Tuy nhiên, một khi được áp dụng hiệu quả, dịch song ngữ có thể hỗ trợ người học rất nhiều trong việc hiểu ngữ cảnh, cấu trúc câu, và truyền đạt lại ý tưởng của bản thân bằng ngoại ngữ một cách tự nhiên nhất.
Đọc tiếp: Luyện cách suy nghĩ bằng tiếng Anh theo phương pháp chủ động.
Skopečková, E. (2018). Translation and language learning: Untapped potential of functionalist approach to translation in the foreign language classroom. Brno Studies in English, 44(2), 5–17. Truy cập ngày: 15/1/2024. Link truy cập: https://doi.org/10.5817/BSE2018-2-1.
Richards, J. C., Richards, J. C., Rodgers, T. S., & Coaut, R. T. S. (2001). Approaches and Methods in Language Teaching. Cambridge University Press.
Tax Justice Network. (2021, December 6). Tax havens and secrecy jurisdictions - Tax Justice Network. Truy cập ngày: 15/1/2024. Link truy cập: https://taxjustice.net/topics/tax-havens-and-secrecy-jurisdictions/.
Cambridge English. (n.d.). Giải thích các chuẩn ngôn ngữ quốc tế. cambridgeenglish.org. Truy cập ngày: 15/1/2024. Link truy cập: https://www.cambridgeenglish.org/vn/exams-and-tests/cefr/.
Al-Musawi, N. M. (2014). Strategic Use of Translation in Learning English as a Foreign Language (EFL) among Bahrain University Students. Comprehensive Psychology, 3, 10.03.IT.3.4. https://doi.org/10.2466/10.03.it.3.4.
Alaboud, A. (2022). The Positive Effect of Translation on Improving Reading Comprehension among Female Arabic Learners of English as Foreign Language. Arab World English Journal, 13(2), 424–436. https://doi.org/10.24093/awej/vol13no2.29.
Hướng dẫn học dịch cho người học ở các trình độ khác nhau
Các cách học dịch dưới đây được gợi ý dựa trên các nhóm đối tượng người học khác nhau theo Khung tham chiếu trình độ ngôn ngữ chung của Châu Âu (CEFR). Trong quá trình học tiếng Anh, người học nên chủ động chọn lọc để tìm ra phương pháp phù hợp nhất với bản thân.
Các tiện ích mở rộng của Google Chrome
Khi đọc hoặc nghe các nội dung tiếng Anh chưa có bản dịch, người học có thể cài đặt các tiện ích hỗ trợ (extensions) ngay trên trình duyệt của mình để việc học từ mới trở nên dễ dàng hơn. Một trong những tiện ích hiệu quả trong nhóm này không thể không nhắc tới eJOY extension. Đây là một tiện ích mở rộng dành cho trình duyệt Chrome, giúp người học tra nghĩa trực tiếp ngay khi lướt web, đồng thời lưu từ vào sổ từ vựng riêng để ôn tập lại hàng ngày.
Tiện ích eJOY hỗ trợ dịch phụ đề tiếng Anh từ video “The science of laughter - Sasha Winkler” được đăng tải bởi TED-Ed. Nguồn: youtube.com.
Không chỉ giới hạn ở các nội dung dạng viết, tiện ích eJOY cũng hoạt động tốt ngay cả với phần phụ đề của các video trên Youtube. Bên cạnh nghĩa tiếng Việt của từ, eJOY cũng cho người học biết về mức độ phổ biến của từ, các từ đồng nghĩa, các câu ví dụ minh họa.
Cụm từ đi với từ Lăng Bác Hồ trong tiếng Anh thông dụng
Lăng Bác Hồ mở cửa cho công chúng mỗi ngày trừ thứ Hai
Tiếp nối bài học “Lăng Bác Hồ tiếng Anh là gì?”, chúng ta hãy cùng học thêm một số cụm từ vựng mới, giúp phần giao tiếp của bạn đa dạng và phong phú từ vựng hơn, chẳng hạn như:
Xem thêm: Dinh Độc Lập tiếng Anh là gì? Cách phát âm và ví dụ
Lợi ích và tác hại của việc dịch khi học ngoại ngữ
Việc dịch song ngữ trong quá trình học và đọc tiếng Anh đã được chứng minh là đem lại nhiều lợi ích đáng kể cho người học, đặc biệt là với việc tiếp thu các thông tin mới. Thông qua việc dịch bài, người học không những hiểu rõ hơn về ngữ cảnh của đoạn văn mà còn có thể mở rộng vốn từ, phát triển kỹ năng sử dụng ngôn ngữ trong quá trình học tiếng Anh.
Thứ nhất, với đối tượng người học, dịch thuật không chỉ dừng lại ở việc học từ vựng, ngữ pháp mà còn giúp học sinh hiểu rõ hơn về cấu trúc ngôn ngữ và cách sử dụng ngôn ngữ mục tiêu (Richards, Richards, Rodgers & Coaut, 2001). Quan điểm này cũng được đồng ý bởi Skopeckova (2018). Cụ thể, nghiên cứu của ông đã chỉ ra rằng việc dịch có thể giúp người học trải nghiệm và đặt câu hỏi về cấu trúc ngữ pháp trong ngôn ngữ đích. Từ đó, người học cũng sẽ hiểu thêm về cách thức sử dụng các công cụ (từ, cụm từ…) trong ngôn ngữ đích trong các hoàn cảnh giao tiếp.
Thứ hai, việc dịch song ngữ cũng đã được chứng minh là đem lại hiệu quả nhất định trong các bài tập đọc hiểu. Để chứng minh cho quan điểm này, Lee (2013) đã thực hiện một thí nghiệm với hai nhóm sinh viên theo học và không theo học Ngành Ngôn ngữ Anh. Cả hai nhóm đều được cho đọc một đoạn văn bằng ngôn ngữ mục tiêu (tiếng Anh). Cuối cùng, hai nhóm học sinh làm bài kiểm tra đọc hiểu gồm năm câu hỏi trắc nghiệm, ba trong số đó liên quan trực tiếp đến đoạn văn họ đã dịch, trong khi hai câu còn lại liên quan đến các đoạn văn khác. Kết quả cho thấy những người tham gia có điểm cao hơn trong các câu hỏi liên quan đến đoạn văn họ đã dịch.
Tuy đem lại nhiều lợi ích nhưng việc dịch song ngữ cũng gây ra những bất cập nhất định. Một điểm yếu rõ rệt nhất của phương pháp học này là nó đòi hỏi rất nhiều công sức và thời gian. Bên cạnh đó, phương pháp dịch song ngữ cũng dễ khiến người học hình thành sự phụ thuộc vào ngôn ngữ mẹ đẻ hay hiểu sai ngữ cảnh của những từ mới đã học.
Thứ nhất, việc dịch song ngữ dễ gây ra sự thiếu tự nhiên khi sử dụng ngoại ngữ. Hiện tượng này xảy ra là bởi nhiều người học thường có thói quen chỉ dịch các từ đơn lẻ để học thuộc dễ dàng hơn. Đây không hẳn là phương pháp sai, nhưng nhiều khả năng sẽ dẫn đến sự thiếu tự nhiên khi người học sử dụng lại các từ đó sau này. Thông thường, các từ và cụm từ đều được sử dụng theo collocations (cách kết hợp các từ với nhau thành những cụm từ một cách tự nhiên theo thói quen của người bản xứ). Vì vậy, khi quá tập trung vào dịch các từ đơn lẻ, học viên sẽ rất dễ bỏ qua cấu trúc câu và ngữ pháp thường được dùng với từ gốc.
Ví dụ như với từ “attention” (sự chú ý), người bản xứ thường có thói quen sử dụng với động từ “pay” để tạo thành cụm “pay attention” (tập trung, chú ý vào việc gì). Tuy nhiên, nếu người học chỉ chú tâm vào dịch từ và học nghĩa tiếng Việt thì sẽ rất dễ hình thành các cụm từ sai như: “make attention”,…
Thứ hai, dịch song ngữ cũng đòi hỏi rất nhiều thời gian và công sức từ người học. Một mặt, việc tra nghĩa tiếng Việt của các cụm từ tiếng Anh không phải lúc nào cũng hiệu quả. Bởi không phải tất cả từ, cụm từ tiếng Anh nào cũng có nghĩa song song trong tiếng Việt. Lấy ví dụ với cụm từ “secrecy jurisdiction”. Kết quả trên các công cụ tìm kiếm cho rằng “secrecy jurisdiction” có nghĩa tiếng Việt là “những khu vực pháp lý bí mật” hay “nơi tránh thuế”. Tuy nhiên, cụm từ này được giải thích theo tiếng Anh như sau: “places that provide facilities that enable people or entities to escape or undermine the laws, rules and regulations of other jurisdictions elsewhere, using secrecy as a prime tool.” (theo website taxjustice.net) Từ đây, có thể thấy rằng việc dịch nghĩa của từ sang tiếng Việt không phải lúc nào cũng hiệu quả, và thậm chí còn khiến cho từ trở nên khó hiểu hơn là khi đọc giải thích bằng tiếng Anh.
Mặt khác, việc dịch từ tiếng Anh qua nghĩa tiếng Việt cũng khiến người học phụ thuộc quá mức vào ngôn ngữ mẹ đẻ. Với kỹ năng đọc, việc dịch song ngữ rất dễ làm chậm tốc độ đọc hiểu của người học. Hơn nữa, người học cũng sẽ rất khó khăn khi thực hành nói bằng tiếng Anh, bởi họ không phát triển được khả năng suy nghĩ và diễn đạt trực tiếp trong ngôn ngữ mới.
Sự phụ thuộc vào dịch Anh-Việt cũng là một bất lợi lớn trong các bài thi đánh giá khả năng ngôn ngữ như IELTS, TOEFL,… Bởi thí sinh hoàn toàn không được sử dụng từ điển trong phòng thi, mà cần tận dụng kỹ năng để hiểu nghĩa của các từ/ cụm từ mới dựa vào ngữ cảnh của bài. Bên cạnh đó, nghiên cứu của Richards et al. (2001) cũng đã chỉ ra rằng việc sử dụng dịch thuật trong các lớp học ngôn ngữ đã dẫn đến sự ngần ngại nhất định trong việc sử dụng tiếng mẹ đẻ cho mục đích học ngôn ngữ của học viên.
Từ những phân tích trên, có thể thấy việc dịch song ngữ Anh-Việt sẽ có ích khi người học tiếp thu và phân tích các kiến thức ngoại ngữ mới. Tuy nhiên, lại có những hạn chế nhất định khi áp dụng vào các kỹ năng đầu ra như Nghe, Viết, bởi các kỹ năng này đòi hỏi người học suy nghĩ bằng tiếng Anh để việc giao tiếp trở nên hiệu quả nhất.
Tìm hiểu thêm: Tầm quan trọng của ngữ cảnh trong việc học ngôn ngữ.
